1. Τοποθεσία – Ονομασία

Το Γενί Μαχαλέ (Νέα Συνοικία) ήταν ένα μικρό ψαροχώρι, ένα από τα τελευταία χωριά στην ευρωπαϊκή ακτή του Άνω Βοσπόρου. Η περιοχή συνορεύει με το Μπουγιούκντερε και το Σαριγιέρ. Το χωριό ονομαζόταν επίσης Σκλετρίνα, παραφθορά του ονόματος του ξεροπόταμου Σκληθρίνα και του ονόματος του γειτονικού κόλπου Σκληθρινούς.¹

2. Πληθυσμός

Οι κάτοικοι του Γενί Μαχαλέ ήταν αποκλειστικά Ρωμιοί.² Η πλειονότητα ασχολούνταν με τη θάλασσα. Κατά τον Σκαρλάτο Βυζάντιο, το Γενί Μαχαλέ ήταν συνοικισμός «χριστιανών, ναυτών των πλείστων και αλιέων».³ Το 1873 ο πληθυσμός ανερχόταν σε 650 κατοίκους, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν ψαράδες. Σε έκθεση της Εκπαιδευτικής Επιτροπής του Φιλολογικού Συλλόγου το 1885 αναφέρεται ότι η κοινότητα αποτελείται από 200 οικογένειες.⁴ Το 1905 η ρωμαιορθόδοξη κοινότητα του Γενί Μαχαλέ αποτελούνταν από 180 οικογένειες.⁵ Στη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου πολέμου, οι κάτοικοι του Γενί Μαχαλέ ήταν 1.725 άτομα βάσει των στατιστικών του Οικουμενικού Πατριαρχείου.⁶

Η ρωμαιορθόδοξη κοινότητα του Γενί Μαχαλέ μετά την Ανταλλαγή και την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας αποτέλεσε τη μικρότερη κοινότητα της μητρόπολης Δέρκων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου το 1949, η εν λόγω κοινότητα αποτελούνταν από 80 οικογένειες.⁷ Λίγα χρόνια αργότερα, το 1955, και σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει ο Χριστόφορος Χρηστίδης από το προσωπικό του αρχείο, η κοινότητα του Γενί Μαχαλέ αποτελούνταν από 77 οικογένειες και διέθετε μία φιλόπτωχο αδελφότητα.⁸

3. Θρησκεία

Η ορθόδοξη κοινότητα του Γενί Μαχαλέ υπάγεται στη μητρόπολη Δέρκων. Ο ορθόδοξος ναός της περιοχής ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Η εκκλησία αυτή θεμελιώθηκε ως μετόχι της Σταυροπηγιακής Μονής της Θεοτόκου του Μαύρου Μώλου στην ίδια θέση όπου προϋπήρχε από το 1530 ναΐσκος προς τιμήν του Ιωάννη του Προδρόμου.⁹ Από το 1656 όμως εντάχθηκε στη δικαιοδοσία της μητρόπολης Δέρκων. Η εκκλησία ερειπώθηκε γύρω στο 1820 και ξανακτίστηκε το 1834. Ο Βυζάντιος αναφέρει σχετικά: «Η εκκλησία του χωρίου, τιμωμένη επ’ ονόματι του Προδρόμου, είν’ έκπαλαι περίφημος διά τα εν αυτή τελούμενα θαύματα. Κρημνισθείσα δε περί τας αρχάς του Ελληνικού αγώνος υπό των δοκίμων του πυροβολικού των πλησίον φρουρίων (Τάμπια-γιαμακλαρύ), ανηγέρθη προ τινών ετών χωρητικωτέρα».¹⁰ Ο ναός καταστράφηκε ακόμα μια φορά στο σεισμό του 1894, αλλά επισκευάστηκε αμέσως μετά. Υπέστη επίσης ζημιές και στα γεγονότα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955. Στη βόρεια πλευρά του ναού, σε υπόγειο θολωτό χώρο, βρίσκεται το αγίασμα, το οποίο θεωρείται ευεργετικό για τους βαρήκοους και όσους πάσχουν από ελονοσία.¹¹

4. Εκπαίδευση

Η κοινότητα συντηρούσε αλληλοδιδακτικό σχολείο με περίπου 110 μαθητές. Στα τέλη του 19ου αιώνα μαρτυρείται μεικτή δημοτική σχολή όπου φοιτούσαν 120 μαθητές και μαθήτριες.¹² Το 1905 η κοινότητα διέθετε μια σχολή αρρένων με 148 μαθητές και ένα νηπιοπαρθεναγωγείο με 50 νήπια και μαθήτριες.¹³